BİLGİ NOTU*:

            Katma değer vergisi ile damga vergisinin –ihalenin kesinleşmesinden sonra- icra müdürlüğünce verilen yedi günlük süre içinde ödenmemesinin (İİK. m. 114/son) yaptırımı nedir?

            Bu durumda, icra müdürlüğü “ihalenin iptaline”  (İİK. m. 115/VI, c: 1) mi yoksa “durumu bir tutanakla tespit ettikten sonra” vergi dairesine bu durumu ihbarda bulunmakla mı yetinir ve satılan taşınırı/taşınmazı ihale alıcısına teslim ve tescil işleminin yapılmamasına mı karar verir?

            İİK. m. 114/son (ve İİK. m. 126/I) uyarınca;  ihale kesinleştikten sonra,  satılan (satın alınan) taşınırın (ve taşınmazın) alıcısına teslimi veya sicilde kayıtlı malın ihale alıcısı adına tescili, “damga vergisi” ve “katma değer vergisi”nin yatırılmasından sonra mümkün olacak ve İİK. m. 114/VI-9 uyarınca “ihale bedelinin süresi içinde yatırılmaması halinde, alınan teminatın iade edilmeyip öncelikle satış masraflarından düşülmek üzere alacaklarına mahsuben hak sahiplerine ödenecek”tir.

            İhale kesinleştikten sonra, ihale alıcısının İİK. m. 114/VII-9 uyarınca “katma değer vergisi” ile “damga vergisi”ni yatırmaması halinde, icra müdürlüğünce ihale iptal edilebilir mi? Yoksa, bunun yerine, satılan taşınırın/taşınmazın alıcısına teslim ve alıcı adına tescil işlemi yerine getirilmeyerek yatırılmayan “katma değer vergisi” ile “damga vergisi”nin alıcıdan -cezalı olarak- tahsili için Vergi Dairesine ihbar yazısı gönderilmekle yetinilmeli midir?

            İİK.’nun 114, 115, 118 ve 130. maddelerinde 7343 sayılı Kanun ile değişiklik yapılmadan ve 133. madde yürürlükten kaldırılmadan önce;

a)      “Katma değer vergisinin, icra müdürlüğünce verilen süre içinde alıcı tarafından yatırılmaması halinde, ihalenin icra müdürlüğünce feshedileceği”[1] [2] kabul edilmekte,

b)     “Damga vergisinin, icra müdürlüğünce verilen süre içinde alıcı tarafından yatırılmaması halinde, ihalenin icra müdürlüğünce feshi yoluna gidilmemekte, ‘damga vergisinin yatırılmadığını’ bir tutanakla tespit eden icra müdürlüğünün bu durumu Vergi Dairesi’ne bildirmesi (ihbar etmesi)” yoluna gidilmekteydi.[3] [4]

            7343 sayılı Kanun’la kabul edilen İİK.’nun 114/VII-8 hükmünün yeni düzenlemesine göre; ihalede verilen tekliflerin “haczedilen malın muhammen kıymetinin yüzde ellisi ile o malla güvence altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu miktarı ve ayrıca bu miktara ilave olarak paraya çevirme ve paylaştırma masraflarını geçmesi” ve İİK.’nun 115/I, c: 3 hükmüne göre “artırma bedelinin haczedilen malın muhammen kıymetinin yüzde ellisi ile o malla güvence altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu miktarı ve ayrıca bu miktara ilave olarak paraya çevirme ve paylaştırma masraflarını da geçmesi”  halinde ihale gerçekleşecektir.

            İİK. m. 114/son’da bahsi geçen “damga vergisi” ile “katma değer vergisi”, “satışın talep edildiği tarihten satışın yapıldığı tarihe kadarki masraflar” olan[5] [6] yediemin ücreti, gazete ilan masrafları, tebligat masrafları, kıymet takdiri masrafları vb. arasında yer almadığından, bunların alıcı tarafından -icra müdürlüğü tarafından verilen yedi günlük süre içinde yatırılmaması- icra müdürlüğünce ihalenin iptaline (İİK. m. 115/VI, c: 1) neden olmamalıdır.

            İcra müdürünün bu durumu bir ‘tutanak’ ile tespit edip (İİK. m. 115/VI, c: 1), kesinleşen ihale bedeli üzerinden tahakkuk eden ‘katma değer vergisi’ ile ‘damga vergisi’nin tahsili için Vergi Dairesi’ne ihbarda bulunması gerekir.

            Ayrıca belirtelim ki; ihalenin kesinleşmesi üzerine, alıcının yatırması gereken damga vergisi ve katma değer vergisinden bahseden İİK.’nun 114. maddesine ait Hükümet Tasarısı Gerekçesi’nde[7] “İhale alıcısının, ihalenin kesinleşmesi üzerine icra dairesine müracaatla ‘katma değer vergisi beyannamesi’ düzenleteceği” öngörülmüştür. Bu hükümden de, kanun koyucu tarafından ‘katma değer vergisi’ ile ‘damga vergisi’ni süresi içinde alıcı tarafından ödenmemesinin ihalenin iptaline neden olmayacağının kabul edilerek, bunların vergi dairesince tahsilinin amaçlandığı anlaşılmaktadır…25/08/2024

                                                                                                                      (Av. Talih Uyar)